เปิดบันทึก โรคระบาดสมัย ร.5 ที่มาจากจีน กับวิธีจัดการ ที่ทำให้คนเชื่อมั่นรัฐบาล

เปิดบันทึกประวัติศาสตร์ โรคระบาดรุนแรงสมัยรัชกาลที่ 5 ที่มาจากประเทศจีน สยามเตรียมตัวอย่างไร และวิธีการจัดการเมื่อโรคระบาดในกรุงเทพฯ กับผลที่เกิดขึ้นหลังจากนั้น

โดยจุดเริ่มต้นของกาฬโรค หรือเรียกอีกชื่อว่า ห่าดำ เริ่มต้นจากมณฑลยูนนานในจีน ก่อนแพร่ระบาดมายังเมืองฮ่องกงใน พ.ศ. 2437 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ จากนั้นเริ่มแพร่ระบาดไปทั่วโลก

อาการของกาฬโรคและวิธีติดต่อ

อาการป่วยนั้นจะเกิดไข้สูงเฉียบพลัน มีรอยช้ำสีดำที่มาจากเลือดออกภายใน และต่อมน้ำเหลืองบวมบริเวณขาหนีบกับรักแร้ จนเสียชีวิตอย่างรวดเร็ว การติดต่อมาจากการสัมผัสและการหายใจ อีกทั้งยังมีหนูและหมัดหนูเป็นพาหะนำโรค ทำให้ระบาดได้อย่างกว้างขวาง

เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงทราบข่าวกาฬโรคที่กำลังระบาดในต่างประเทศ จึงโปรดเกล้าฯ ตั้งด่านกักกันเรือที่เกาะไผ่ และร่างกฎหมายกักกันเรือ ไม่ให้โรคระบาดเข้าสยามได้ รวมถึงมีการรักษาความสะอาดด้วยการตั้งสุขาภิบาลกรุงเทพฯ พ.ศ. 2440 และตั้งแพทย์สุขาภิบาลเพื่อจัดการป้องกันโรคแก่ราษฎรอย่างเร่งด่วน นำโดย นพ.ฮิวจ์ แคมป์เบล ไฮเอต

ต่อมา พ.ศ. 2444 กาฬโรคได้เข้าสยามเป็นครั้งแรกที่ภูเก็ต จากนั้นค่อย ๆ รุกมาเรื่อย ๆ จนกระทั่ง พ.ศ. 2447 จึงเข้ามาที่กรุงเทพฯ เป็นครั้งแรก ทาง นพ.ไฮเอต จึงได้ใช้มาตรการต่าง ๆ คอยจัดการกาฬโรค ดังนี้

        – ปิดล้อมบริเวณที่เกิดการระบาด และทำความสะอาดอย่างถ้วนทั่ว

– รื้อถอน เผาบ้านที่สกปรก

– ตั้งกลุ่มจับหนู

– ตั้งโรงพยาบาลกาฬโรคที่คลองสาน เพื่อแยกกักกันผู้ป่วย และปัจจุบันคือโรงพยาบาลตากสิน

อุปสรรคของการป้องกันกาฬโรค

สิ่งที่ลำบากที่สุดในการทำงานของเจ้าหน้าที่คือ ความหวาดกลัวของราษฎร ทั้งเรื่องความร้ายแรงของโรค และมาตรการที่เด็ดขาดของรัฐ ทำให้เกิดการปกปิด รวมถึงมีข่าวลือให้ร้ายการทำงานของเจ้าหน้าที่ จนแพทย์ถูกข่มขู่คุกคาม

ส่วนวิธีแก้ไขนั้น รัฐบาลออกประกาศที่มุ่งเน้นให้ความรู้ความเข้าใจแก่ราษฎร จนถึงบังคับให้แจ้งความเมื่อมีผู้ป่วยกาฬโรค ทำให้ราษฎรร่วมมือกับแพทย์มากขึ้น

ผลจากมาตรการป้องกันกาฬโรค